Klimaat

Werken aan een klimaatbestendig landschap

Klimaatverandering is een zaak die ons allemaal aanbelangt. Het is duidelijk dat we moeten blijven inzetten op het beperken van die klimaatsverandering door de oorzaken ervan aan te pakken. Daarnaast moeten we ons ook zoveel mogelijk wapenen tegen de gevolgen ervan. Dit kan door de negatieve effecten van de klimaatverandering, zoals overstromingen, droogte, erosie en verlies aan biodiversiteit, zoveel mogelijk te temperen. Regionale Landschappen zetten hier volop op in.

Bomen een struiken spelen een cruciale rol in dit verhaal. Niet alleen zijn ze geweldig goed in het absorberen van CO₂ uit de atmosfeer, ze verzachten ook de nadelige gevolgen van klimaatverandering. Ze hebben een verkoelend effect bij hittegolven, beschermen tegen overstromingen en erosie, voorkomen uitdroging van de bodem en het bieden daar bovenop ook nog eens een thuis aan flora en fauna. Regionale Landschappen helpen je bij het aanplanten van bomen en struiken door het organiseren van boomplantacties en door je de weg te wijzen naar subsidies. Verder helpen we je bij je zoektocht naar de meest geschikte soorten en/of maken een beplantingsplan voor je op. Op veel locaties kunnen we zelfs voor het aanplanten zorgen.

Daarnaast zetten we ook in op de bescherming en het onderhoud van bestaande bomen, bomenrijen, knotbomen en knotbomenrijen. Andere groene zones, zoals waardevolle graslanden, zijn eveneens belangrijk voor het klimaat en kunnen op onze inzet rekenen. Lokaal en duurzaam geoogste biomassa afkomstig van cyclisch onderhoud van knotbomen en houtkanten kan bovendien als een ecologisch en economisch verantwoorde energiebron aangewend worden. Via projecten voor duurzaam energiegebruik willen we deze mogelijkheden promoten.

Zo dragen Regionale Landschappen bij aan het meer klimaatbestendig maken van het landschap. Doe je ook mee?

Vlaanderen telt een veelvoud aan smalle, brede, lieflijke groene of bebouwde valleien waar nog veel kansen zijn voor natuur- en landschapsversterking. In de integrale benadering waarmee de Regionale Landschappen werken, kan en mag het thema ‘water’ niet ontbreken. Rivieren en beken zijn bepalend voor ons landschap. De manier waarop onze rivieren stromen en onze waterhuishouding werkt, is onlosmakelijk verbonden met de klimaatverandering en de biodiversiteit. Ook in onze werking rond natuur en landbouw en natuur en gezondheid, neemt 'water’ een centrale plaats in.

In onze samenwerkingen en projecten streven we naar de realisatie van groenblauwe netwerken van robuuste natuur- en valleigebieden. Want natte natuur en valleien waar het water alle ruimte krijgt, is goed voor in natte én droge tijden. Bottom-up werken we sector- en gemeente overschrijdend aan het samenbrengen van lokale actoren en betrokkenen.

We zorgen voor de verbondenheid van inwoners met hun valleien en spelen in op kansen en projecten om te komen tot terrein-realisaties. We begeleiden processen en brengen experten en

betrokkenen samen om tot een gemeenschappelijke, gedragen visie te komen die de valleinatuur en het watersysteem versterkt.

Met onze laarzen aan staan we aan de oever van een beek of rivier met de grondeigenaren, in dialoog over kansen om meer ruimte te creëren voor het water en de natuur. Kunnen we een winterbedding aanleggen? Misschien is het interessant om een natuurlijk wandelpad langs de waterloop aan te leggen? Kunnen we de infiltratiecapaciteit van de bodem verhogen, zodat die weer als een spons kan functioneren? Hier lag vroeger een meander, een bocht in de rivier: zouden we die opnieuw aansluiten?

Zo hebben Regionale Landschappen expertise in het begeleiden van de opmaak en uitvoering van hemelwaterplannen, in structuurherstel of (her)meandering van beken, onthardingsprojecten, het aanleggen van wadi’s en poelen of oeverzones langs beken en rivieren ...

Ons klimaat verandert. Onze regio krijgt steeds meer te maken met extremen. Lange periodes van droogte, hogere temperaturen of net hevige buien of langdurig nat weer komen steeds vaker en intenser voor. Bomen, maar ook hagen, heggen en houtkanten nemen CO2 op en zorgen tegelijkertijd voor verkoeling en wateropname. Sommige bomen nemen extra veel CO2 op in vergelijking met andere. Er zijn ook bomen die net klimaatrobuuster zijn, bomen die beter tegen hitte kunnen of bomen die van nature graag op vochtige of natte plekken groeien. Er bestaan bijna geen (inheemse) bomen die hitte én overmatig veel water kunnen verdragen. We hebben dus veel extra groen en véél verschillende boomsoorten nodig om klimaatextremen af te remmen (= mitigatie) en de gevolgen ervan te verdragen (= adaptatie).

Alleen is het zonde als het groen dat we nu aanplanten, afsterft omdat het geen maandenlange hitte aankan of omdat het niet tegen natte voeten kan. Daarom kiezen we in onze projecten voor bomen die inheems zijn én waarvan we nu al weten dat ze bestand zijn tegen extreme droogte of nat weer. We houden daarbij ook rekening met de omgeving en het bodemtype want ook dat bepaalt mee of ons plantgoed sterk kan groeien.

Ook jij denkt bij je boomkeuze best na over het type. Wil je dat hij extra schaduw en verkoeling brengt? Komt hij te staan op een plek die wat natter of vochtiger is? Of is jouw grond van nature al droger? Zo zet je de juiste boom op de juiste plaats en kan je er echt van genieten. Inheems plantgoed kan je bestellen via de samenaankoop van je Regionaal Landschap, bijvoorbeeld op behaagjetuin.be of ...

Wil je meer info over klimaatbomen?

Neem dan een kijkje op één van onderstaande interessante websites.

'Groen van bij ons'

'Bomenwijzer'

Vlaanderen verhardt momenteel aan een snelheid van meer dan 7 hectare per dag.

Die zogenaamde betonsnelheid wil Vlaanderen ten allerlaatste tegen 2040 op 0 hebben in het kader van de zogenaamde bouwshift of 'betonstop'. Maar we moeten niet wachten, want er is nog veel werk aan de winkel.

Bij ontharden nemen we bestaande verharding weg. Een best eenvoudige ingreep voor een gezondere leefomgeving.

Waarom ontharden?

Extra verharding afremmen, is essentieel voor onze drinkwatervoorziening. Maar ook bestaande verharding opbreken is nodig om ons te wapenen tegen de gevolgen van de klimaatwijziging. Zo kunnen we meer verdroging en hittestress vermijden door water trager naar zee te laten stromen en vooral meer lokaal te laten infiltreren. Ook overstromingen kan je op deze manier tegengaan.

Regionale Landschappen dragen maar wat graag bij aan deze missie van ontharding. Daarom bestrijden we de klinkerkoorts door wegen, speelplaatsen en -pleinen, parkings ... te ontharden.

Waar? Overal waar het kan. We 'breken uit' en 'tegelwippen' (en upcyclen vaak de tegels en klinkers) er op los. Zo kan water weer vlot in onze bodem infiltreren én kunnen we meer robuust groen voorzien en tegelijk aan klimaatadaptatie, landschaps- en biodiversiteitsherstel werken.

Wist je dat Regionale Landschappen heel wat speelplaatsen ontharden én vergroenen? Een mooi voorbeeld waarbij we de gezondheid van zowel onze omgeving als onze kinderen verbeteren. Win-win dus. Meer info daarover vind je hier.

Het Vlaamse landschap is door de jaren heen sterk versnipperd. De oorzaken hiervan zijn heel divers: lintbebouwing, verharding, verdichting van het wegennetwerk, privatisering van de open ruimte … Hierdoor geraken natuurkernen van elkaar geïsoleerd, met een grote ecologische impact tot gevolg. Het belang van het versterken van het ecologisch netwerk valt dan ook niet te onderschatten. Heel wat ecosysteemdiensten hebben hier baat bij:

Versterking van de biodiversiteit en de ecologische samenhang
Ontwikkeling van een klimaatbestendig Vlaanderen door afname van het hitte-eiland-effect en ruimte voor waterbuffering
De verhoging van onze leefkwaliteit door het creëren van gezondere steden en dorpen, wijken met voldoende kwalitatief groen en ruimte voor zachte recreatie
…

Als Regionaal Landschap werken we aan de versterking van deze groenblauwe netwerken in zowel de bebouwde als de open ruimte aan de hand van diverse projecten:

Uitwerken van landschapsvisies met oog op een integrale en bovenlokale aanpak
Versterken van de groenblauwe dooradering van de bebouwde ruimte met meer ruimte voor groen en water tot in het stads- of dorpcentrum
Ontharding van speelplaatsen, pleintjes en straten en het aanleggen van poelen met meer ruimte voor water en kwalitatief groen als gevolg
Verbinden van natuurkernen door bijvoorbeeld aanplant van houtkanten, ecologische bosranden, bomenrijen en heggen

Werken aan een klimaatbestendig landschap

Water en natte natuur

Klimaatbomen

Ontharding

Waarom ontharden?

Groenblauwe netwerken

Kansenkavels

Landbouwers koolstofbouwers

Opgewekt Pajottenland 2.0

Onze laatste klimaatprojecten