Over dit project

Poelen zijn stilstaande wateren met heel wat leven, minibiotoopjes dus! Helaas wordt hun bestaan bedreigd door het verloren gaan van hun oorspronkelijke funtie. Een spijtige zaak voor onze biodiversiteit, want poelen zijn van onschatbare waarde. Ze bevorderen de populaties van amfibieën als kikkers en salamanders, er groeien specifieke oever- en waterplanten en de aanwezigheid van diverse insecten lokt vele vogels. Bovendien zijn ze bijzonder waardevol in de strijd tegen klimaatverandering.

Door de aanleg en het herstel van ons poelennetwerk stellen we de toekomst voor kikkers, (kam)salamanders en tal van andere soorten veilig.

Als Regionaal Landschap helpen we eigenaars bij de aanleg en het onderhoud van poelen.

Projectinfo

Wanneer? Jaarrond
Waar? Alle gemeenten in ons werkingsgebied
Meer weten? Contacteer één van de medewerkers van ons Landschapsloket voor meer informatie

De poel: een bron van biodiversiteit

Een poel is niet zomaar een vijver. Hoewel beide gevuld zijn met water en vaak worden gegraven, zijn de verschillen groot. Een poel ontstaat alleen op natuurlijke, vochtige plekken en heeft op de bodem geen vijverfolie nodig. Bovendien wordt het leven in een poel niet geplant of uitgezet, maar ontwikkelt het zich spontaan, in tegenstelling tot tuinvijvers waar vaak vissen en waterplanten zijn toegevoegd.

Poelen zijn ware schatkamers van biodiversiteit. Ze bieden een thuis aan verschillende soorten amfibieën zoals salamanders, kikkers en padden. Maar als je goed kijkt, zie je ook talloze kleinere waterbewoners zoals schrijvertjes, libellenlarven, poelslakken, en kokerjuffers.

Wist je dat onze poelenmonitors na drie jaar de waterkwaliteit, het waterpeil en de aanwezige flora en fauna onderzoeken?

Ooit nuttig voor de mens, nu van onschatbare waarde voor de natuur

Hoewel heel wat poelen, beken en sloten al verdwenen zijn of hun oorspronkelijke functie zijn verloren, blijven ze bijzonder waardevol. Het zijn immers schatkamers vol biodiversiteit. Je vindt er specifieke planten zoals gele lis, waterranonkel en sterrenkroos die op hun beurt insecten zoals libellen aantrekken. Kikkers, padden en salamanders kunnen zich hier voortplanten en voedsel vinden. Andere dieren gebruiken poelen als stapstenen om zich door het landschap te verplaatsen.

Verborgen onderwaterwereld

Poelen zijn doorgaans warme, stilstaande waters met een onderwatervegetatie met eigen unieke bewoners. Amfibieën als kikkers, padden en salamanders, maar ook andere diersoorten als libellen, watertorren en poelslakken zichtbaar voor het blote oog vinden er een thuis. Wat de meeste poelbewoners gemeen hebben is dat ze graag in een poel vertoeven en zich niet ver verspreiden. Wanneer je door de ogen van een kamsalamander (of waterdraakje) zou kunnen kijken, zie je een akker als een woestijn en een grasland als een bos. Net om die reden is het belangrijk dat een aanééngesloten netwerk van poelen blijft bestaan. Zo vinden organismen hun weg naar de volgende poel en die er op volgt.

Vrijblijvend advies via het Landschapsloket

Als Regionaal Landschap geven we vrijblijvend advies rond de aanleg en het onderhoud van poelen, subsidiemogelijkheden en vergunningen en wetgeving. Ook gaan onze medewerkers actief op zoek naar poelen die aan herstel toe zijn of naar locaties waar poelen goed tot hun recht zouden komen. Enkel poelen in het open buitengebied komen in aanmerking.

Allerlei eigenschappen zoals locatie, vorm en diepte bepalen mee of de (her)aanleg van een poel een succes wordt. Een landschapsmedewerker helpt je graag op weg!

Contacteer één van de medewerkers van ons Landschapsloket

Sluit je aan bij één van onze poelenwerkgroepen!

Poelen zijn schatkamers vol biodiversiteit en bovendien nuttig in de strijd tegen klimaatverandering. Als Regionaal Landschap graven en onderhouden we vele poelen. Onze vrijwilligers inventariseren met fuiken welke diersoorten erin leven en als meter en peter nemen ze af en toe een kijkje of de poelen nog in goede staat zijn. Indien nodig onderzoeken we de mogelijkheid om de poel te herstellen.

Breng jij het liefst je tijd buiten door en steek je graag je handen uit de mouwen? We zijn steeds op zoek naar vrijwilligers om ons te ondersteunen bij onze poelenwerkgroepen!

Ook zin om aan te sluiten bij onze poelenwerkgroepen in Temse en/of Kruibeke? Contacteer Tobi De Man via tobi@rlsd.be.

Poeleninventarisatie Temse 2025 succesvol

Met behulp van fuiken bracht onze poelenwerkgroep op zaterdag 3 mei het verborgen waterleven van een poel in Velle - een deelgemeente van Temse- boven water. De buit: onder meer een twintigtal watersalamanders, watertorren, libellenlarven, geelgerande watertor, waterroofkevers, bootsmannetjes en zelfs een waterschorpioen! Tv Oost kwam een kijkje nemen.

Interview met vrijwilliger poelenwerkgroep Astrid Martens

Regionaal Landschap Schelde-Durme kan rekenen op tal van vrijwilligers die zich inzetten voor soorten in onze regio. We stelden enkele vragen aan Astrid Martens (69), woonachtig te Tielrode (deelgemeente van Temse) en vrijwilliger bij onze poelenwerking.

Naar het interview

Waarneming kamsalamanders

Wat onze poelenvrijwilligers zoal uitspoken? Dat zie je in deze video!

Een poel geschiedenis!

Waterelementen in ons landschap zoals poelen, plassen en brede grachten kwamen in een niet zo ver verleden veel meer voor dan vandaag. Ze werden onder meer gebruikt als visvijver, als drinkpoel voor vee, als put om vlas in te roten, als turfput of als walgracht bij een imposante hoeve.

Met het verdwijnen van oude gebruiken verdwenen ook de poelen in ons landschap, al vind je nog vaak sporen ervan terug in ons landschap.

Natte natuur voor het klimaat

Hoewel het voortbestaan van poelen vele jaren werd bedreigd en hun aantal met rasse schreden achteruit is gegaan, speelt natte natuur in ons landschap ongetwijfeld een cruciale in de strijd tegen de gevolgen van klimaatverandering. Met het Vlaamse Sigmaplan en het Europese project LIFE Sparc krijgen overstromingsgebieden, wetlands en ontpolderingen in ons landschap plaats als waterbuffer.

Ook bij onze Natuur in de buurt-projecten hebben we aandacht voor (regen)water, bijvoorbeeld door water af te laten lopen in een wadi die tegelijk een avontuurlijk speelelement vormt.

Daarnaast kunnen we dankzij het Blue Dealprogramma de strijd aangaan tegen waterschaarste en droogte in Vlaanderen en bouwen we mee aan klimaatrobuuste beekvalleien en natte natuur in ons werkingsgebied.

Recente realisaties:

April 2025

Beheerovereenkomsten in het kader van Water-Land-Schap Barbierbeek verbindt!

In regio Temse/Kruibeke sloten we in het kader van landinrichtingsproject Water-Land-Schap Barbierbeek verbindt! van Provincie Oost-Vlaanderen sinds 2023 15 beheerovereenkomsten af voor 11 poelen met 9 boeren. Zo komt het beheer van poelen opnieuw bij landbouwers terecht en gaat de poel een mooie toekomst tegemoet. Landbouwers binnen het projectgebied kunnen een aanvraag indienen voor een overeenkomst. De overeenkomsten doorlopen in 2025 een testfase waarna ze worden geëvalueerd om in 2026 tot een nieuwe versie te komen.

Naast onze vrijwilligerswerking die instaat voor de controle en inventarisatie van poelen zorgen we zo voor een gezegende toekomst voor de amfibieën in deze regio!

januari 2020

RLSD herstelt 300ste poel!

In januari 2020 kon ons poelenproject uitpakken met een nieuwe mijlpaal: we haalden de kaap van 300 herstelde en nieuw gegraven poelen!

Meer info

Meer weten? Je ondekt alles over poelen in onze brochure Poelen, parels in het landschap!

Naar de brochure Poelen, parels in het landschap

Heel wat amfibieën hebben poelen nodig om te overleven en zich voort te planten. De (her)aanleg van een amfibievriendelijke poel vraagt om een doordachte aanpak, met aandacht voor de verschillende eigenschappen van de poel. Agentschap Natuur en Bos legt uit waar je rekening mee dient te houden.

Lees alles over de (her)aanleg van een poel voor amfibieën

Projecten

Poelen