Houtig erfgoed in de kijker
Terug naar overzicht
Ga samen met ons op zoek naar oude bomen, kapelbomen, houtwallen en dreven
Heb jij een oude boom in jouw tuin of heb je weet van een mooie, volwassen dreef of houtkant in je buurt? Heb jij oude foto’s of ken jij nog verhalen en tradities rond een oude boom, bijzondere dreef of houtwal in jouw dorp?
Maak een (knotsgekke) foto van een houtig erfgoedpareltje, stuur deze hier in en wie weet maakt jouw inzending kans op een controle en onderhoud ter waarde van 500 euro! Wint jouw inzending? Dan krijg jij een overnachting in een boompit in de zomer van 2024. De mooiste bomen krijgen een plek in onze reizende tentoonstelling die een unieke kijk geeft op de historische en ecologische waarde van houtige beplanting met erfgoedwaarde.
Ons houtig erfgoed dreigt stilaan te verdwijnen. De Antwerpse Regionale Landschappen, IOED’s en erfgoedcellen bundelen daarom hun krachten om de verbondenheid tussen houtig erfgoed en de mens weer onder de aandacht te brengen. Dat kunnen we niet alleen. Om alles goed in kaart te brengen, doen we ook beroep op jou! Daarnaast gaan we ook aan de slag om het resterende houtig erfgoed én hun verhalen en gebruiken te beheren en te herstellen.
Onder houtig erfgoed verstaan we houtige beplanting met erfgoedwaarde in de vorm van monumentale bomen, kapelbomen, oude houtkanten en houtwallen en dreven. Dit groen erfgoed vertelt iets over de geschiedenis van een bepaalde plaats of haar functie in het landschap. Daarnaast leert het ons over oude gebruiken, historisch landgebruik, de specifieke rol in geloof en rituelen, ... Je vindt het in allerlei soorten, vormen en maten: van oude autochtone plantsoorten tot door de mens ontwikkelde snoeivormen of een combinatie van beide.
Dit project wordt mede mogelijk gemaakt met de steun van PDPO
Vele Ranstenaren kusten hier hun (eerste) lief of spraken als kind af aan de konijnenboom om op avontuur te trekken.
De beuk ontleent zijn naam aan de plek waarop hij werd geplant: op een konijnenwal. Deze kleine heuvels werden destijds aangelegd aan de rand van bossen zodat konijnen er hun holen in maakten. Jagers joegen hun honden er vervolgens naartoe zodat de konijnen massaal hun holen verlieten om ze dan gemakkelijk te bejagen.
Hieruit leidde men af dat deze beuk destijds aan de rand van het bos stond. Aan de breed uitgegroeide takken kan je dat ook afleiden.
Deze zomereik dankt zijn naam aan burgemeester Cornelius Cas in wiens domein het de meest opvallende boom was.
In 1944 kreeg hij ten onrechte de naam Kassemse eik, een boomsoort die helemaal niet bestaat.
De Cassenboom overleefde de twee wereldoorlogen. Dat op zich is al een wonder, want vooral tijdens de eerste wereldoorlog verdwenen veel bomen.
De bezetter had veel materiaal nodig om zijn oorlogsmachine draaiende te houden. Hoge bomen werden ook gekapt om te vermijden dat de vijand ze konden gebruiken als uitkijkpost.
Naast de Sint-Dimpnakapel in Zammel staat een oude kapellinde. Deze zou geplant zijn in 1627, maar in tegenstelling tot andere imposante lindebomen (zoals de etagelinde in Westerlo) aangeplant rond dezelfde tijd, staat deze niet afgebeeld op de 18de-eeuwse kaarten. Het is dus twijfelachtig of deze linde werkelijk uit de eerste helft van de 17de eeuw dateert. Waarschijnlijker is dat er in 1627 wel degelijk een linde geplant werd, die in de loop van de 17de of 18de eeuw verdween en dat de huidige linde een jonger exemplaar is.
Door de storm Eunice in 2022 kreeg de boom zware klappen. Een groot stuk van de kruin brak af. Wonder boven wonder is de boom nu in herstel: deze zomer verschenen er weer enkele blaadjes!
Prachtige luchtworteldennen zijn de ideale speelplek voor de kleine kabouters. Ze typeren Kabouterberg, net als de grillige oude eiken op de toppen van de duinen.
Boven op enkele paraboolduinen in het stuifzandcomplex op de heuvelrig tussen Lichtaart en Kasterlee komen relicten van oud eikenhakhoutbeheer voor. In vele gevallen wordt het bestaan van eikenhakhout op landduinen als bestrijdingsmiddel tegen zandverstuivingen gezien.
Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete werkt samen met boomexperten en de gemeente Kasterlee om de grillige eiken en bijzondere luchtworteldennen op Kabouterberg te beschermen.
De lindeboom tekent het silhouet van het dorpsplein en siert het centrum met vele tinten groen. De boom is zowel esthetisch, cultuurhistorisch als ecologisch zeer waardevol. Uit dendrologisch onderzoek van Onroerend Erfgoed is gebleken dat de boom ca. 260 jaar oud is en waarschijnlijk
werd aangeplant als vrijheidsboom tijdens de Franse revolutie.
In onze zoektocht naar bomen met een bijzonder verhaal kwamen we een prachtige beuk tegen in de dorpskern van Berlaar met mysterieuze tekeningen in zijn schors. Deze inscripties zijn 100 tot 200 jaar oud en zijn waarschijnlijk afkomstig van lokale geliefden.
Dit project wordt mede mogelijk gemaakt met de steun van PDPO