Projecten

Historisch landschap



Delen

Als je goed naar het landschap kijkt, kijk je recht in ons verleden. De mens heeft gedurende millennia het natuurlijk landschap naar zijn hand gezet en doet dat nog steeds, want de druk op de open ruimte is immers groot. In sommige gebieden is dat landschap uit het verleden echter nog vrij intact. Dat maakt het de moeite om het te beschermen voor de toekomst en een aangepast beheer uit te werken. Niet enkel omwille van de erfgoedwaarde, maar ook omdat we daarmee de aanwezige biodiversiteit kunnen versterken.

Dat klinkt eenvoudiger dan het is, want er zijn meestal heel veel verschillende gebruikers en eigenaars die daarbij betrokken zijn. Een Onroerend Erfgoed Beheersplan kan daarbij helpen. Dit plan wordt gebaseerd op een wetenschappelijke inventarisatie van de verschillende aspecten van het landschap, historisch onderzoek en een visie voor de toekomst ervan. De maatregelen die erin opgenomen worden, zijn opgemaakt in samenspraak met de eigenaars en kunnen in sommige gevallen recht geven op premies van het Agentschap voor Onroerend Erfgoed.

Het regionaal landschap Brabantse Kouters heeft zijn steentje bijgedragen aan de opmaak van verschillende erfgoedbeheerplannen.

Onroerend erfgoedbeheerplan Oostelijke Maalbeekvallei

In de Maalbeekvallei vind je een grote verscheidenheid aan aaneengesloten landschappen, met hoeves, watermolens, poelen en bomenrijen en interessante uitzichten. De beek is de belangrijkste schakel in een netwerk van natuurgebieden en tegelijk ook de plaats waarlangs de oudste woonkernen in het gebied ontstonden. Om dit gebied te behoeden voor versnippering, beter te verbinden met het omliggende landschap en toegankelijk te maken voor zachte recreatie werd in het beheersplan een ontwikkelingsvisie uitgewerkt.

Via een landinrichtingsproject van de VLM wordt de komende jaren fors geïnvesteerd in dit gebied met een nieuw park, een natuurlijk speelplein, opgewaardeerd erfgoed, verbeterde verbindingen voor wandelaars en fietsers en maatregelen voor een betere waterbeheersing.


Onroerend erfgoedbeheerplan Landschap van Amelgem

Ten noordwesten van de Plantentuin van Meise, langsheen de Amelvonnebeek, ligt het ‘Land van Amelgem’, een voormalig deel van het abdijdomein van de Norbertijnen van Grimbergen. Dit gebied bleef op een unieke manier bewaard qua structuur, omvang en functie rond zijn drie polen: de kapel van Amelgem en de twee hoeves, Groot en Klein Amelgem. Het geheel is beschermd als cultuurhistorisch landschap. Het heeft vandaag nog een grotendeels ongerept landelijk karakter met contrasten tussen open kouters, diep ingesneden valleitjes van de Amelvonnebeek en haar zijriviertjes en de unieke vergezichten op Brussel én Antwerpen.

Het is echter ook een gebied met heel wat uitdagingen en kansen. Vandaag zijn er bijvoorbeeld een aantal conflictsituaties tussen grootschalige landbouw en het cultuurhistorisch kouterlandschap mét kleine landschapselementen en trage wegen. Er werd ook gezocht naar evenwichten tussen open ruimte en recreatie, tussen erfgoed en nieuwe invullingen 

Via het Strategisch Project Groene Noordrand pakten we samen met de gemeenten Meise, Wemmel en Merchtem de handschoen op. Draagvlak bij alle betrokken partijen was daarbij heel belangrijk. Tijdens heel het traject voor de opmaak van het erfgoedbeheersplan gaf een begeleidingscommissie mee richting aan het plan. In deze commissie: eigenaars, bewoners, gebruikers, diverse verenigingen (natuur, erfgoed, landbouw) en overheden (lokaal en bovenlokaal, ambtelijk en bestuurlijk).

Het resultaat is het erfgoedbeheersplan voor het beschermd landschap ‘ Gehucht Amelgem & omgeving’ goedgekeurd door het Agentschap Onroerend Erfgoed.

Het werd een plan met een mooi evenwicht tussen natuur, water, landbouw en recreatie met respect voor het cultuurhistorisch karakter van Amelgem.

Het plan vormt de leidraad voor het beheer en (her)inrichting van het gebied voor de komende jaren.


Onroerend erfgoedbeheerplan de Burbure

Kasteeldomein de Burbure is een prachtig landschappelijk park, gelegen in de gemeenten Wezembeek-Oppem, Zaventem en Kraainem. De oorsprong van de site gaat terug tot de 12e eeuw, maar het kasteel en de huidige parkaanleg zijn laat 17e- en begin 18e-eeuws.

Centraal op het private domein loopt de Wezembeek door de parkvijvers en langs het kasteel, er zijn enkele bronnen, oud-boszones met voorjaarsflora en waardevolle soortenrijke graslanden en er staan prachtige monumentale bomen. De zichtas tussen het kasteel en de Sint Pieterskerk is een plaatje.

Het kasteeldomein was al beschermd dorpsgezicht. Sinds juni 2023 bestaat er voor het domein en omgeving een onroerend erfgoedbeheerplan. Twee jaar is er gewerkt om de geschiedenis en de  erfgoed-, biologische en landschappelijke waarden in kaart te brengen en een beheersvisie voor de komende 24 jaar uit te werken. De eigenaars van het kasteeldomein en de gemeente Wezembeek-Oppem zorgden voor de financiering, samen met het agentschap Onroerend Erfgoed.

Het studiebureau van Ann Voets en vele betrokken bewoners en buren, maakten samen een document dat het domein sterker de toekomst in brengt. Het plan is raadpleegbaar via de website van het agentschap Onroerend Erfgoed.


Zelf aan de slag

Contacteer ons voor meer informatie over de opmaak en / of uitvoering van beheersplannen.

Meer informatie over het opstellen beheersplannen vind je op de site van Onroerend Erfgoed.