Waterproject in beeld: Zenneterrassen

In deze reportage nemen we je mee naar een plek waar het contrast in het landschap van het Pajottenland en de Zennevallei ziet. In het Pajottenland krijg je het glooiend landschap met landelijk karakter van het Pajottenland te zien. Je vindt er een authentiek cultuur-historisch landbouwlandschap met historische boerderijen, kasteeldomeinen, parken en tuinen, kronkelende paden met hagen, wilgen en oude boomgaarden, Brabantse trekpaarden, geuzebrouwerijen, kapelletjes en volkse cafés. Het is een gevarieerd landschap met beekvalleien, weidse landschappen, kleine bossen als relicten van oude wouden en leefgebied voor een rijke fauna en flora.

In de Zennevallei vind je een versnipperd landschap van rivieren en beken, bedrijven en woningen, spoor- en weginfrastructuur. De grootstad lonkt in de verte en toch is het platteland alom aanwezig. De Zennevallei heeft talrijke (geuze)brouwerijen, Kasteel van Beersel, Museum Felix Art, Hallerbos, Herman Teirlinck,…

We vertellen je over het Strategisch Project Zennevallei. Het project zet initiatieven op om de economische structuur en het woonweefsel te vernieuwen en opwaarderen. Het kanaal en de spoorlijn zijn daarbij troeven die helpen het wegennet te ontlasten. De waterlopen en hun groene oevers krijgen opnieuw ruimte als een mooi, aaneengesloten landschap waar het heerlijk wandelen is. Ze vormen de ruggengraat die de woon- en werkgebieden verbinden. Met deze integrale aanpak wint natuur, recreatie én economie met de Zenne als blauwgroene ader.  

De Zennevallei, in volle transitie, borrelt en bruist. Natuur en industrie zoeken er voortdurend naar een nieuw evenwicht.  De waterkwaliteit van de Zenne in Halle is in vergelijking met enkele decennia geleden sterk verbeterd. Het werd dus hoog tijd om de waterloop weer beleefbaar te maken en de connectie met de stad te herstellen. De unieke Zenneterrassen – de toegankelijke rustplekken en de avontuurlijke stapstenen – nodigen bezoekers uit om de waterloop van dichtbij te ervaren.

De Zenne is historisch gezien onlosmakelijk verbonden met de stad Halle. Dankzij het project van de Zenneterrassen wordt de waterloop weer zichtbaar en een deel van de dagelijkse leefomgeving. Het project van de Zenneterrassen past in een brede toekomstvisie om de blauwgroene dooradering van de stad vorm te geven.  Denk voor Halle maar aan projecten zoals de openlegging van de Zenne in het stadscentrum, de zenneweide, het Nederhempark, de herinrichting van het Albertpark, de groene speelplaats van het Heilig Hart & College,…

Na het terugdringen van de historische verontreiniging van de Zenne diende de kans zich aan voor de Vlaamse Milieumaatschappij, als coördinator van het integraal waterbeleid, om hierin investeren. Hiervoor werd een samenwerking opgezet met de stad Halle, de provincie Vlaams-Brabant en Regionaal Landschap Pajottenland & Zennevallei. Voor het aanstellen van een ontwerper en het begeleiden van de studie ‘Zenneterrassen’ werd een beroep gedaan op de diensten van de Vlaams Bouwmeester.

Variatie: van toegankelijk tot avontuurlijk

De Zenneterrassen zijn, in functie van de doelgroepen en de afstand tot het centrum van de stad, gevarieerd ontworpen: van heel toegankelijk tot heel avontuurlijk. De bezoekers fysiek in contact brengen met de natuur was en is hierbij zeer belangrijk. De drie terrassen bestaan uit de nodige stapstenen naar een plek aan het water, in de gedaante van Zennepaadjes of -trapjes. Ze wijzen de bezoekers op wat hier ooit was, op wat belangrijk is of zou moeten zijn, op wat gekoesterd kán en moét worden. De stapstenen op de drie verschillende plekken lijken uitgestrooid als broodkruimels. Ze leiden de bezoeker tot aan het water doorheen de bestaande beplanting die maximaal werd behouden en aangevuld met interessante, gevarieerde oeverbeplanting, bolgewassen en bomen met ruimte voor spontane begroeiing. Het sterk wisselende waterpeil geeft de ingrepen telkens een ander en avontuurlijk karakter. De beplanting zal de oever op termijn overnemen waardoor een heel natuurlijk beeld zal ontstaan. Het water en de natuur zijn er baas.

Drie terrassen

Het eerst uitgevoerde terras is gesitueerd aan de Leide, niet ver van het stadscentrum, vlakbij de campus Vondel van het Heilig-Hart College. Via enkele speels opgestelde ronde betonnen stapstenen daalt de bezoeker af tot aan het water. Je waant er je als het ware in hartje Ardennen doordat je het arkozegesteente ziet dagzomen met een klaterend geluid als gevolg.

Het straatparkeren maakte plaats voor kwalitatief groen en een trage verbinding als onderdeel van het Zennepad. Zorgvuldig werd gepaste inheemse beplanting uitgekozen. Het nieuwe wandelpad maakt de connectie met het naastgelegen Albertpark. De toevoeging van bloeiende overbeplanting, heesters en bomen creëert een interessante gelaagdheid die voordien niet aanwezig was. De afwisseling in soorten zorgt voor een rijkere en duurzamere begroeiing. De heestergroepen zullen op termijn bepaalde zichten accentueren en zorgen voor een afwisseling tussen open en gesloten.

Het tweede terras ligt in het Albertpark. Een pad, met de terugkerende ronde stapstenen vanaf het park, leidt naar een groot rond terras. Hier kunnen kleine evenementen plaatsvinden: het is opgevat als een klein klaslokaal dat over de rivier uitkraagt met een fantastisch mooi uitzicht over de Zenne en omgeven door bomen. Het ronde terras heeft een opening waar een mooie Fraxinus Pennsylvania ‘Cimmaron’ doorheen groeit. Via een trap kan de bezoeker verder afdalen tot vlak aan het water.

Het laatste terras ligt aan de Eizingen-Molensite in Buizingen, aan een verbreding van de Zenne, de zwaaikom. De speels opgestelde ronde betonnen stapstenen leiden de bezoeker tot aan een komvormig terras op het water, waardoor deze de plek op een heel andere manier en vooral uit een ander perspectief ervaart. Het zicht op de omliggende oevers en de bredere Zenne zuigt de bezoeker helemaal mee in het waterverhaal en het omliggende landschap.

Pootjebaden 

De bodem en het water van de Zenne zijn wel nog te zwaar verontreinigd om te zwemmen. Er ligt ook nog veel gevaarlijk afval en zwerfvuil op de rotsachtige bodem zoals betonblokken en stukken metaal. Maar pootjebaden op een veilig terras aan de waterkant moet zeker kunnen.

Waterkwaliteit

Ze was er wel maar je zag ze niet. De Zenne lag in Halle jarenlang verscholen achter hekken, muren en hagen. Dat hoefde niet te verbazen. Een blik op het water en je kon van de kleur afleiden welke fabriek uit de buurt er zijn afvalwater had geloosd. Maar die tijd ligt gelukkig al even achter ons. 

Vandaag is de rivier veel zuiverder en willen we haar opnieuw dichter bij de stad en haar bewoners brengen. Dat doen we met de aanleg van terrassen en verpozingsplekken. Bezoekers kunnen op meerdere plekken langs het water uitrusten en genieten van de natuur en het klaterende water. Deze nieuwe, unieke trekpleisters zijn de ideale plek om een boek te lezen, even te zitten na een mooie wandeling of om te picknicken met vrienden en familie. 

Volg de getijden van de rivier 

De terrassen brengen je tot aan de rand van het water. Hoe ver? Dat hangt af van het waterpeil van de Zenne zelf. Een leuke ervaring die meteen de aandacht trekt op de extreme schommelingen van het waterniveau. Zo creëren de terrassen meteen een bewustwording rond water en de invloed ervan op de binnenstad.

Bovenstaande reportage is onderdeel van de reeks Landschapbouwers.
Van bron tot monding en valleibreed vormt water de drijvende kracht voor beslissingen en ontwikkelingen in een weerbaar landschap.

Landschapbouwers brengt maandelijks een waterproject waar Regionale Landschappen aan werken in beeld.
Eerst maak je kennis met een streek. Nadien vertelt een medewerker over een specifiek waterproject en ten slotte toont een vrijwilliger hoe hij/zij meewerkt aan het landschap.

Bekijk op de waterkaart meer uitgevoerde en lopende waterprojecten van Regionale Landschappen.

#BlueDeal #valleibredeaanpak  #elkedruppeltelt #WaterWiseEU