Nieuws

Terugblik infoavond 'Schaduwbomen in veeweides'

Op 2 oktober organiseerden we in Glabbeek een goed bijgewoonde infoavond voor landbouwers en andere geïnteresseerden rond natuur, biodiversiteit en landbouw. De avond bracht concrete voorbeelden, financiële steunmogelijkheden en praktische tips om meer natuur op landbouwbedrijven te realiseren. Lees hier het verslag.



Delen
Hoe en waarom?
Beheerovereenkomsten
Subsidiemogelijkheden

Beschutting op de weide: hoe en waarom?

Jolien Bracke opende de avond met een presentatie over beschutting voor vee: waarom ze belangrijk is en hoe je ze op een natuurlijke manier kunt integreren in de weide.

Dieren houden hun lichaamstemperatuur constant via thermoregulatie. Wanneer het te warm of te koud wordt, moeten ze extra energie verbruiken om hun temperatuur op peil te houden. Dat zorgt voor stress, lagere productiviteit en een verminderd welzijn. Vooral runderen zijn gevoelig voor hitte, doordat hun verteringsproces in de pens extra warmte produceert.

Volgens de Codex Dierenwelzijn is beschutting verplicht voor alle dieren die buiten gehouden worden, dag en nacht en ongeacht het weer. Die beschutting mag zowel natuurlijk als kunstmatig zijn, en de verplichting geldt uiterlijk vanaf 1 januari 2029.

Natuurlijke beschutting met bomen en struiken heeft heel wat voordelen. Ze verzacht temperatuurschommelingen, breekt de wind, biedt schaduw en houdt vocht beter vast. Zo ontstaat een aangenamer microklimaat waarin dieren minder last hebben van hittestress en neerslag.

Hoe begin je eraan?

Wie natuurlijke beschutting wil aanleggen, start best met een doelstellingenanalyse: wat wil je precies bereiken? Schaduw creëren, wind breken, extra voeder aanbieden, natuurlijk gedrag stimuleren of gewoon het landschap verfraaien — het bepaalt mee welke soorten geschikt zijn. Daarna volgt een groeiplaatsanalyse, waarbij gekeken wordt naar bodemtextuur, zuurtegraad, waterhuishouding, wind en zon. Tot slot helpt een haalbaarheidsanalyse om te bepalen welke soorten praktisch uitvoerbaar zijn op het bedrijf, rekening houdend met onderhoud, ziektes, kostprijs, regelgeving en de beschikbaarheid van plantgoed.

Afhankelijk van de situatie komen verschillende boomsoorten in aanmerking, zoals zoete kers, berk, walnoot, abeel, populier, eik, tamme kastanje, lijsterbes, els, wilg, hoogstam appel of peer en hazelaar. Ze dragen niet alleen bij aan het comfort van het vee, maar versterken ook de biodiversiteit en het landschap.

Meer info

Meer inspiratie: www.agroforestryvlaanderen.be/nl/toepassers-aan-het-woord

Mogelijke subsidies:

  • BLS – Aanplantsubsidie voor boslandbouwsystemen (agroforestry)

  • BLO – Onderhoud van boslandbouwsystemen (agroforestry)

Meer info over agroforestry

Verschillende tools

Beheerovereenkomsten voor kleine landschapselementen

Na een inleiding door Jolien Bracke gaf Naomi Van Brabant, bedrijfsplanner bij de Vlaamse Landmaatschappij (VLM), een toelichting over beheerovereenkomsten voor kleine landschapselementen.

Met een beheerovereenkomst kunt u als landbouwer gedurende vijf jaar beheermaatregelen uitvoeren die de biodiversiteit in landbouwgebied bevorderen. In ruil ontvangt u jaarlijks een vergoeding van de VLM.

De beheerovereenkomsten kunnen worden afgesloten in beheergebieden, maar voor het onderhoud van kleine landschapselementen — zoals houtkanten, hagen of knotbomen — geldt dit in heel Vlaanderen. Een bedrijfsplanner van de VLM begeleidt u van aanvraag tot uitvoering.

Voorbeelden van beheerovereenkomsten voor kleine landschapselementen: 

  • Jaarlijkse snoei

  • Afzetten of terugsnoeien

  • Knotbomenbeheer

Meer info

Wilt u meer lezen over de beheerovereenkomsten? Neem dan zeker een kijkje op de website van de VLM.

Overzicht beheerovereenkomsten

Heb jij interesse in een beheerovereenkomst? Neem contact op met een bedrijfsplanner voor vrijblijvend advies en gratis begeleiding.

Vind een bedrijfsplanner in uw regio

Schaduwbomen in veeweiden

Daarna deelde Joachim Lambrechts van het Regionaal Landschap Zuid-Hageland (RLZH) praktijkvoorbeelden van schaduwbomen in veeweiden.
De voorbije jaren werden in Zuid-Hageland al tientallen aanplantingen gerealiseerd met bomenrijen, fruitbomen, hagen, houtkanten, knotbomen …

De voordelen zijn duidelijk:

  • meer comfort en welzijn voor vee
  • extra voederwaarde en natuurlijke beschutting
  • klimaatbestendig landbouwlandschap

Ondersteuning en subsidies

Joachim gaf een overzicht van de vele mogelijkheden om financiële steun te krijgen voor aanplantingen. Zowel actieve landbouwers* als particuliere grondeigenaars kunnen, afhankelijk van het project, ondersteuning aanvragen.

 

Regulier aanplantprojecten

(doorlopend)

Project schaduwboom tot voederheg

(2025-2028)

Project Airkoe

(2025-2027)

VLIF 

Samenaankoop 'Behaag Je Tuin'

(bestelperiode 01/09 tot 15/10)
Actieve landbouwer* X X X X X
Landbouwer met landbouwnummer X X     X
Hobbyboer of particulier met enkele landbouwdieren of begrazingsvee (geen landbouwnummer) X X     X

* Actieve landbouwer: Om ‘actieve landbouwer’ te zijn, moet je aan een aantal voorwaarden voldoen. Lees alle voorwaarden op de website van Agentschap Landbouw & Zeevisserij.

Optie 1: Reguliere aanplantprojecten

Via de werking van het Regionaal Landschap Zuid-Hageland kunt u een aanplanting op maat laten realiseren:

Voorwaarden: landschappelijke ligging, streekeigen soorten, geen tuinaanplant, behoud gedurende 15 jaar, perceel gelegen in werkingsgebied RLZH

Steun: 50% subsidie van de provincie Vlaams-Brabant (dienst Leefmilieu en Erfgoed)

Meer info

Optie 2: Project “Van schaduwboom tot voederheg” (2025–2028)

Een provinciaal duurzaam biodiversiteitsproject dat inzet op natuurlijke beschutting en voederwaarde.

Voorwaarden: landschappelijke ligging, streekeigen soorten, geen tuinaanplant, behoud gedurende 15 jaar, perceel gelegen in werkingsgebied RLZH, geschikt voor koeien, schapen, geiten, varkens en pluimvee.

Steun: tot 75% subsidie op de aanplantkosten

Meer info

Optie 3: Project Airkoe (2025–2027)

Een initiatief van de Vlaamse overheid (Departement Omgeving, dienst Dierenwelzijn) dat landbouwers ondersteunt bij het aanplanten van bomen en struiken als beschutting voor landbouwhuisdieren. Onderdeel van de nieuwe codex dierenwelzijn

Steun: gratis bomen of heggen

Meer info

Optie 4: VLIF – Niet-productieve investeringssteun (NPI)

Via het Vlaams Landbouwinvesteringsfonds (VLIF) kunnen actieve landbouwers steun aanvragen voor aanplantingen die natuur en landschap versterken.

  • Aanleg van bomenrijen, hagen, heggen of houtkanten

  • Tot 100% steun

  • Dossier indienen vóór uitvoering van de werken

  • Vier aanvraagperiodes per jaar

Meer info

Optie 5: Samenaankoop Behaag Je Tuin

Jaarlijkse actie van de provincie Vlaams-Brabant en de regionale landschappen om streekeigen plantgoed voordelig aan te kopen.

  • Bestellen van 1 september t.e.m. 15 oktober

  • Afhaling begin december in uw gemeente

Assortiment: haagplantsoen, hoogstambomen, fruitbomen, wilgenpoten, klimplanten …

Meer info

Wilt u schaduwbomen of voedergroen planten?

Neem contact op met ons via het landschapsloket voor vrijblijvend advies en begeleiding.

Ga naar het landschapsloket
© RL Zuid-Hageland

Deze infoavond kadert binnen het project Airkoe en 'Van schaduwboom tot voedergroen, met de steun van Provoncie Vlaams-Brabant en Vlaamse Overheid Dierenwelzijn.