Met een druk bijgewoond ‘demomoment’ in Kortenaken en Linter sloot Regionaal Landschap Zuid-Hageland eind juni een project met veehouders af. Gedurende drie jaren werd samengewerkt met een kleine 20 veehouders aan het verbeteren van de levenskwaliteit van hun vee met een aantal natuurlijke maatregelen.
Bij 18 veehouders uit Zuid-Hageland werden om te beginnen een aantal ‘schaduwbomen’ aangeplant in de weides: geen overbodige luxe in tijden van klimaatverandering, waar we te maken krijgen met langere en hevigere hitteperiodes. Het voorzien van schaduwplekken op de wei wordt binnenkort ook wettelijk verplicht. Naast de verkoeling die de bomen bieden met hun schaduw, bufferen ze temperatuurextremen, halen bij droogte water uit diepere lagen en zorgen voor een betere waterinfiltratie. Sommige bomen hebben ook een insectenwerende werking, wat het dierenwelzijn verhoogt. Aan bladeren en twijgen kan lustig geknabbeld worden.
De es is bijvoorbeeld een traditionele voederboom. Wilgenscheuten zijn populair bij o.a. runderen omwille van hun pijnstillende en ontstekingswerende werking. Haagbeuken worden ook heel lekker bevonden.
Bij drie rundveebedrijven konden naast bomen ook voederheggen aangeplant worden: een fijne aanvulling op het dierenrantsoen met extra mineralen en sporenelementen, met een positief effect op de vertering en gezondheid.
Tot slot werd er in het kader van dit project ook geëxperimenteerd met kruidige grasmengsels: goed voor het rund (betere gezondheid, goede melkproductie) én goed voor de biodiversiteit, waterinfiltratiecapaciteit van de weide en erosiebestrijding.
Voor de begeleiding van de kruidenrijke grasmengsels werd Pieter Van Rumst van het bedrijf Obs’Herbe betrokken. Hij zocht samen met de landbouwers naar de ideale gras-kruidenmix voor hun weiden. Pieter begeleidde de boeren naar een agro-ecologisch weidesysteem met rotatiebegrazing.
Luc en Jarno Vandepoel van boerderij De Vaerendriesch in Hoeleden (Kortenaken) zijn overgeschakeld op ‘rotatiebegrazen’: de koeien worden elke dag verplaatst naar een nieuwe kleine weide en komen zo ongeveer om de drie weken op hetzelfde stukje wei terecht. Alle stukjes (van ongeveer 25 are) hebben zo voldoende tijd voor een ‘hergroei’. Dat lukt prima: Jarno kocht sinds 2020 geen krachtvoer meer. Ook de gezondheidsvoordelen van een meer divers menu zijn duidelijk. De laatste keer dat Jarno nog antibiotica moest toedienen, was twee jaar geleden. De chicorei in het gras-kruidenmengsel haalt de wormendruk bijvoorbeeld sterk naar beneden; smalle weegbree doet de methaanuitstoot van de koe dalen. Hazelaar is ontstekingsremmend, vlier en spork bieden belangrijke mineralen.
“Met een gras-kruidenmengsel heb je in alle weersomstandigheden voldoende voer,” legde Jarno uit aan een 20-tal deelnemers tijdens het demomoment. “Als het bijvoorbeeld lang droog is, doet het gras het minder goed, maar komt de luzerne omhoog. Er is altijd wel iets dat groeit.”
Ook voor Melkerhei in Linter maakte Pieter Van Rumst een ‘weideplan’. De kwaliteit van de melk is immers recht evenredig met de kwaliteit van het voer van de koeien. Hij berekent de grasbehoefte van de koe en doet dan een voorstel voor de omschakeling naar een nieuw weidesysteem. “Reken op een transitieperiode van een aantal jaren om dit systeem te implementeren,” legt Pieter uit. “Het plan wordt altijd op maat van het bedrijf gemaakt: hoe lang staan de koeien op de wei, wat is de beschikbare oppervlakte, op welke bodem werken we, waar komen de paden, de drinkteilen en de voederheggen… met als uiteindelijk doel om op termijn minder mais als bijvoer nodig te hebben voor de koeien.” Bij Melkerhei werden ook 50 fruitbomen aangeplant in de koeienwei, in rijen, per strip.
Projectcoördinator Joachim Lambrechts van het regionaal landschap blikt tevreden terug op dit project: “Ik denk dat we landbouwers hebben kunnen helpen om het welzijn van hun dieren te verhogen. Tegelijk hebben we met de aanplanten aan de landschapskwaliteit gewerkt: de dieren staan niet op een kale wei.” Voor de toekomst geloven Joachim en Pieter in een heuse ‘kruidenkuur’ voor dieren: “Er is nog veel winst te boeken door nog verder te gaan in de ‘kruidenbeweiding’,” besluit Pieter.
