Watersymposium ‘Van weerbarstig tot weerbaar’

Voorzitter van de Adviescommissie Weerbaar Waterland en Executive Director van de Global Commission on the Economics of Water.

We hebben water voor bijna alles nodig en het is overal. Zonder water houdt alles op; dan stopt het leven, onze samenleving en onze economie.

Er is een onophoudelijke cyclus van water door rivieren, oceanen, wolken en regens. Daarbij onderscheiden we ‘blauw’ en ‘groen’ water. De hitte van de zon veroorzaakt verdamping uit de oceanen, rivieren, meren en moerassen (blauw). Planten verliezen water via hun bladeren door transpiratie (groen). Waterdamp (blauw én groen) vormt wolken waar regen en sneeuw uitvalt. Een deel van dat water verzamelt zich in beken en rivieren en mondt weer uit in de zee. De rest sijpelt door in de grond als grondwater.

We brengen deze watercyclus collectief in gevaar door onze negatieve impact op het klimaat en de biosfeer. De zoetwatervoorraden nemen af en de bron van het groene water, de biodiversiteit, is in gevaar. Zonder een stabiele zoetwatervoorziening zullen we de Sustainable Development Goals van de VN, het Parijs-akkoord of het Global Biodiversity Framework niet waarmaken. Wetende dat tegen 2030 de mondiale vraag naar schoon en zoet water naar verwachting met 50 procent zal zijn toegenomen, is het klip en klaar: we hebben geen tijd te verliezen. Het werken aan het herstel en de stabilisatie van de watercyclus is een collectieve verantwoordelijkheid die op allerlei niveaus fundamentele veranderingen vereist.

Patrick Willems is professor waterbeheer aan de KU Leuven. Hij is gespecialiseerd in waterbeheer en klimaatadaptatie, met focus op de studie van hydrologische extremen zoals overstromingen, droogte en waterschaarste. Hij voert met zijn onderzoeksteam meerdere studies uit rond deze thema’s. Hij was ook lid van het expertenpanel dat het advies Weerbaar Waterland schreef, gaf advies bij de Blue Deal plannen van zowel de vorige als de huidige Vlaamse Regering, was lid van de Kwaliteitskamer bij het Water-Land-Schap programma en participeerde in het Living Lab Herk & Mombeek.

Prof. Willems stelt in zijn bijdrage scherp op het belang van sponslandschappen en formuleert enkele aandachtspunten voor het beleid.

Cathy Berx is gouverneur van Antwerpen en in diverse functies betrokken bij het Vlaamse waterbeleid.

Het duurzame ontwikkelingsdoel schoon water en sanitair (SDG 6 - waterkwaliteit, antwoord op waterschaarste…) is het uitgangspunt voor een pleidooi voor een zo correct mogelijke implementatie en uitvoering van de Europese regelgeving die raakt aan water, ruimte en natuur, zoals de Kaderrichtlijn, Habitatrichtlijn, Vogelrichtlijn en de Natuurherstelwet. Dat betekent een duidelijke Vlaamse uitspraak over het aanvaardbaar risico inzake overstromingen en waterschaarste als basis voor het bepalen van de waterzekerheidsdoelen: waterbeschikbaarheid en waterveiligheid. Om die doelen te realiseren, hebben we nood aan een goede governance een doortastende waterbeheer, sterke gebiedscoalities en een crisisbeheer afgestemd op de wateruitdagingen.